Sgioba Camanachd Bhail’ ùr an t-sleibh
Tha iomain air a bhith air a chluich
ann am Bail’ ùr an t-sleibh thar na linntean, ach tha cunntais ann air
iomain air a chluich aig raon an latha diugh Eilean Bheannchair – neo
an t-Eilan mar a chanar ris an diugh – bho 1877. Chaidh an cluba fo
fàidhdearachd a Chamanachd Association ann an 1895.
Bhon uair sin tha an sgioba air an
Camanachd Cup - an cupa nàiseanta ann an Alba a bhuannachd ochd ar
fhichead turas –rud nach do rinn sgioba sam bith eile anns a gheama.
Tha an sgioba cuideachd air Cupa MacTavish a bhuannachadh trithead
uair agus co-fharpaisean gu leòr eile cuideachd.
Tha còmhstri fhàda agus chàirdeil air a
bhith eadar Bail’ ùr an t-sleibh agus sgiobaidhean eile bho air feadh
Alba – gu h-araid le Kyles Athletic agus ‘s iomadh geama ainmeil a
th’air a bhith aca thar na bliadhnaichean. Tha càirdeas dlùth eadar an
dà sgioba agus iad le cheile a’ gabhail pàirt ann an cuimhneachainn
ceud bliadhna bho thoisich na sgiobaidhean aca a’ cluich.
Tha a chòmhstri as laidire ged tha
eadar iad fhein agus an nabaidean Ceann a Ghiuthsaich. Bho chionn
ghoirid ‘s e Ceann a Ghiuthsaich as fhearr a th’air a bhith a’ dèanamh,
fhàds a tha Bail’ùr an t-sleibh air a bhith a’ feuchainn cluicheadair
ùra air salaibh feadhainn eile a chall gu obraichean neo foghlam ann
an àiteachan eile. Tha an sgioba cinnteach ge ta nach mair seo ro
fhàda.
A’ coimhead iomain
Tha an raon-cluiche air an rathad a
deas a mach as a bhaile air do shlighe chun an A9 seachad air an
Chef’s Grill.
Bi Bail’ ùr an t-sleibh a’ cluich ann
am briogaisean goirid gorm agus stocainnean agus leintean striopach
geal agus gorm.
Tha dà sgioba aig a Chluba a cluiche
anns na lìgean Nàiseanta agus bi iad cuideachd a’ gabhail pàirt ann an
cò-fhairpisean airson cluicheadairean fo aois ceithir bliadhna deug
agus seachd bliadhna deug. Tha corr ‘s fichead sgoilear a’ faighinn
coidseach.
Tha an ‘throw-up’ aig 1430 mur a h-eil
air innse.
Gheibhear biadh ‘s deoch agus taigh
beag anns an ‘Clubhouse’.
|
 |
Camanachd
‘S e fior sheann gheama a
th’ann an iomain – neo camanachd mar a chanar ris ann an àiteachan
far a bheil Gàidhlig air a bruidhinn ann an Alba. Thàinig e an
toiseach dhan dùthaich seo còrr ‘s da mhìle bliadhna air ais le
misionairidhean Èireannach còmhla ris a chreideamh Criostal agus an
canan Gàidhlig. Chan eil teagamh sam bith ann gur e an spòrs
nàiseanta ann an Alba. Tha cuid fiùs ag ràdh, gun d’ tàinig an
geama goilf bho chluicheadairean a’ bualadh ball le caman – am maide
a th’air a chleachdadh le cluicheadairean iomain. ‘S e cuideachd an
geama a tha a nis air a chluich mar hocaidh deigh ann an Canada. |
Tha an geama air a
chluich eadar dà bhuidheann do dhà chluicheadairean deug le trì
fir-ionaid. Tha a’ phàirc cluich eadar 140 agus 170 slat a dh’fhaid
agus 70 gu 80 slat a leud. Tha na goalaichean 12 troigh bho chèile
agus 10 troighean a dh’àirde. Tha cuairt-thomhas eadar 8 agus 7.5
orlaich aig a bhall a tha air a chòmhdach le leathar, agus tha eadar
3 agus 2.5 unnsa de chuideam ann (rud beag nas lugha agus chan eil e
cho cruaidh ri ball hocaidh). Tha am maide – an caman – caran
coltach ri maide hocaidh, le ceann crom, agus aodann oisinneach air
gach taobh. ‘S e an taobh oisinneach a tha a toirt air a bhalla
èirigh suas nuair a th’air a bhualadh. Bi cluicheadairean a tha a’
dìon na goalaichean agus cluicheadairean a tha a feuchainn ri tadhal
fhaighinn a cleachdadh camain eadar-dhealaichte. Ged a tha mòran
dhaoine a dèanamh coimeas eadar iomain agus hocaidh, ‘s e fìor bheag
a tha an comas eadar an dà gheama. Gu dearbha ’s e an geama
Èireannach ‘hurley’ as coltaiche ri iomain. Bi geama
eadar-nàiseanta air a chluich eadar Alba agus Èirinn gach bliadhna
le riaghailtean bhon dà gheama.
Tha an geama air a
chluich thairis air dà leth de 45 mionaidean an urra. Tha an geama
a’ tòiseachadh le cluicheadair bho gach sgioba a’ croiseadh na
camain os cionn an cinn agus tha an rèitire a’ tilgeil balla suas
dhan eir eatorra. Tha an geama cus nas corporra na hocaidh. Faodar
dà thaobh a chamain a chleachdadh agus ged a tha am ball glè thrice
anns an eir, tha na sgilean cluich as fheàrr rim faicinn nuair a tha
am ball air an talamh. ’S e geama uamhasach luath, fosgailte a
th’ann an iomain. Tha an geama air a chluich bho ceann gu ceann
dhen raon-cluiche agus faodaidh cuisean atharrachadh gu
h-aithghearr. Bi na cluicheadairean a’ fuireach ann am pàirtean
sònraichte dhen raon-cluiche an àite a bhith a’ leantainn a’
bhuill. Chan fhaodar am ball a bhreabadh, neo nàmhaid! Faodar
casan a cleachdadh airson am ball a stad.
Nuair a thèid am ball
a-mach air an raon-cluiche, tha e air a thilleadh air ais a steach
le cluicheadair a’ tilgeil a’ bhuill os cionn a chinn agus ga
bhualadh le sail a’ chamain. Feumaidh a dhà chàs a bhith air an
talamh agus coshinte ri oir an raoin-cluiche. Tha e cus nas duilghe
seo a dhèanamh gu cunbhalach na tha e a coimhead!
‘S e am fear-glèidhidh an
aon duine a dh’fhaodas am ball a làimhseachadh – agus an uairsin
chan fhaod e greim fhaighinn air a’ bhall ach a bhualadh air falbh
le làmh. ’S e an diofar as motha eadar iomain agus geamaichean
buill eile an riaghailt ‘off-side’. Tha cluicheadair ‘off-side’ ma
thèid e dhan bhogsa deich slait timcheall air a ghoil – tha seo air
a shealltainn air an raon-cluiche -mus tèid am ball a steach dhan
bhogsa – eadhan anns an eir neo air an talamh – chan eil e gu diofar
cia mheud cluicheadair bhon sgioba eile a tha faisg air làimh neo
air taobh na goalaichean dhen bhall.
